Participate!
Menu

Zintuiglijke gevoeligheid

Anders voelen, horen, zien

Veel volwassenen met autisme en ouders van een kind met autisme geven beschrijvingen van bijzondere zintuiglijke ervaringen. Sommige gewaarwordingen worden als aangenaam ervaren, andere als hinderlijk, nog andere worden niet of nauwelijks gevoeld.

Asperger syndroom autisme

Onze zintuigen

Bij het woord zintuigen denken we in de eerste plaats aan de vijf externe zintuigen: gezicht, gehoor, reukzin, smaakzin en tastzin. Er zijn echter ook twee interne zintuigen: de evenwichtzin en de proprioceptie. Onze evenwichtsorganen detecteren rotaties of draaibewegingen van het lichaam in alle richtingen en hebben daardoor een groot effect op het gevoel van evenwicht en beweging. Voor de proprioceptie of vrij vertaald de 'zelfwaarneming' hebben we inwendige zintuigcellen die ons informatie geven over onze lichaamshouding en over de bewegingen die we met ons lichaam of delen ervan maken.

Een derde, minder bekend, intern zintuig is de interoceptie. Interoceptie is het vermogen om prikkels van binnenuit het lichaam waar te nemen en te interpreteren. Met dit zintuig zijn we in staat om prikkels als dorst en honger te herkennen maar ook vermoeidheid, spierspanning en het voelen van warmte of koude vallen onder de interoceptie.

Pijnbeleving vormt een onderdeel van de interoceptie en wordt nociceptie genoemd. Dit zintuig stelt ons in staat pijnprikkels te voelen en hierop te reageren.

Zintuigen van mensen met autisme

Mensen met autisme hebben dezelfde zintuigen als andere mensen, maar ze kunnen wel andere zintuiglijke ervaringen hebben. Bovendien kunnen die ervaringen van persoon tot persoon erg verschillend zijn.

Zij vertellen...

Ik hou niet van veranderingen in mijn lichamelijke gewaarwordingen. Zelfs lichte temperatuurschommelingen ervaar ik als hevig en bij intens lichamelijk contact verandert mijn lichaamsgewaarwording nog meer. Dan lijkt het voor mij alsof iemand plots de muziek loeihard zet terwijl die eerst aangenaam en zacht klonk.
Landschip

Ik heb regelmatig last van migraine. Die hoofdpijn wordt veroorzaakt door prikkels die ik niet kan verwerken, niet kan verdragen, waar ik echt niet tegen kan. Zo ben ik heel gevoelig voor lichtflitsen, TL-lampen, bepaalde geuren, geluiden, wisselende beelden zoals tekenfilms of drukke programma’s. Het wordt me dan gewoon te veel.Dominique Dumortier

Sommige lichaamsdelen reageren overgevoelig op bepaalde stoffen, terwijl andere delen er helemaal geen last van hebben. Mijn onderarmen zijn bijvoorbeeld erg gevoelig. Ik kan geen mouwen verdragen, zeker niet van een wollen trui. Die prikt in mijn arm alsof er duizend naalden inzitten. Ook mijn rug is overgevoelig. Ik spring al omhoog als ik er nog maar aan denk dat iemand mij daar gaat aanraken en kan behoorlijk agressief reageren als iemand die dat weet me toch plagend aanraakt.
Marie

In de winter loop ik wel eens in een T-shirt rond. Ook al heb ik het koud, toch dringt het niet tot mij door.
Marie

Ik ben vaak gefascineerd door bepaalde geluiden. Ook als kind had ik dat. Ik speelde graag met knikkers. Omwille van het geluid. Steeds hetzelfde terugkerende geluid van de rollende knikkertjes: het fascineerde mij en maakte mij rustig. Het gaf me een veilig gevoel. Het liefst speelde ik er in mijn eentje mee zodat ik het geluid zeker goed kon horen en niet gestoord zou worden.
Dominique Dumortier