Wat is autisme?

Autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op meerdere levensgebieden en in alle levensfasen. De kernproblemen van autisme zijn moeilijkheden in de sociale communicatie en interactie, repetitief gedrag en specifieke interesses. Dit kan zich op verschillende manieren uiten en met een verschillende intensiteit of ernst voorkomen. Dat betekent dat mensen met autisme helemaal anders kunnen zijn.

Omwille van een verschil in de hersenen bij mensen met autisme verwerken ze informatie op een andere manier. Hierdoor ervaren ze de wereld anders. Ze hebben dan wel dezelfde zintuigen, maar de zintuiglijke ervaringen bij mensen met autisme zijn anders. Bovendien kunnen die ervaringen van persoon tot persoon erg verschillend zijn.

Asperger, autistisch, autismespectrumstoornis of neurodivergent?

In het verleden waren verschillende diagnostische benamingen gangbaar: autistische stoornis, syndroom van Asperger, PDD-NOS, atypisch autisme, autismespectrumstoornissen of nog andere. De praktijk leerde ons echter dat er weinig evidentie is om subtypes te onderscheiden. Nu wordt enkel de term autismespectrumstoornis (ASS) gebruikt om zo te verwijzen naar de verschillende manieren waarop autisme zich uit.

Meer en meer volwassenen met autisme stellen dat het geen stoornis is. Ze zien autisme als een andere manier van informatieverwerking of kortweg neurodivergent. Anders, maar dus niet gestoord.

Hoe vaak komt autisme voor?

Voor het hele spectrum komen de meeste studies uit op een voorkomen van ongeveer 1%. Af en toe zijn er uitschieters, tot zelfs 4%, maar het betreft dan meestal studies buiten Europa. Het is echter heel moeilijk om studies met elkaar te vergelijken. De verschillen in resultaten hebben onder meer te maken met het opzet van de studie, de grootte van de steekproef en de strengheid waarmee de diagnostische criteria worden gehanteerd.

Voor België betekent dit dat er ongeveer 117.000 mensen met een autismespectrumstoornis zijn en dat er elk jaar ongeveer bijna 1200 bijkomen.

Komt autisme vaker voor dan vroeger?

Er is op dit moment geen enkel bewijs dat autisme vaker voorkomt dan vroeger, al kan dit anderzijds ook niet helemaal uitgesloten worden. De stijging in de prevalentiecijfers (het cijfer dat uitdrukt hoe vaak een stoornis of conditie voorkomt) kan echter evenzeer toegeschreven worden aan:

  • aanpassingen in de diagnostische criteria in de loop van de jaren
  • betere opsporing 
  • nauwkeurigere en snellere diagnosestelling

Vooral bij heel jonge kinderen en bij personen met een normale of grensnormale begaafdheid wordt autisme nu beter onderkend.

Wat is de verhouding normaal begaafd en verstandelijk beperkt bij autisme?

Lange tijd werd aangenomen dat 70 tot 80% van de personen met autisme ook verstandelijk beperkt was. Recentere studies laten zien dat het aandeel personen met een verstandelijke beperking kleiner dan de helft is. Heel wat studies schatten het aandeel van mensen met een verstandelijke beperking zelfs maar op een derde.

Zijn er meer mannen dan vrouwen met autisme?

De ASS-diagnose wordt vaker gesteld bij mannen dan bij vrouwen. De verhouding jongens/meisjes is altijd relatief ongewijzigd gebleven: 3 à 4 jongens tegen één meisje

Er is echter nog veel onduidelijkheid over dat verschil. Er zijn namelijk aanwijzingen dat autisme zich anders uit bij meisjes en vrouwen en dat de diagnose daardoor minder vaak wordt gesteld. Door de toegenomen bewustwording de laatste jaren is er wel een verhoogde herkenning van autisme bij meisjes en vrouwen.

Wat zijn de talenten van mensen met autisme?

Naast specifieke problemen zien we ook duidelijk sterke kanten bij mensen met autisme. Vaak genoemde talenten van mensen met autisme zijn onder meer oog voor details, loyaal, nauwgezet, eerlijk, logisch denken, technisch inzicht en een goed geheugen voor feiten

Het gaat niet altijd om buitengewone vaardigheden of talenten waarmee ze kunnen uitpakken. 

Belangrijk is om het potentieel van eenieder in te schatten, zwakke en sterke punten te leren kennen, interesses te ontdekken en die zo goed mogelijk in hun dagelijkse leven te integreren.