Wat zegt de wetenschap?

In de wetenschappelijke literatuur vinden we verschillende theorieën of verklaringen voor de zintuiglijke fenomenen bij mensen met autisme. De overarousal theorie en de underarousal theorie zijn de twee meest besproken verklaringen.

De theorie van de overarousal of overprikkeling

Men veronderstelt dat mensen met autisme meer geprikkeld worden door zintuiglijke prikkels en er meer op reageren. Men denkt ook dat ze er niet of minder vlug in slagen om aan prikkels vanuit de omgeving te wennen. Wanneer je bijvoorbeeld in een ruimte zit met een tikkende klok of een ander achtergrondgeluid, dan wen je snel aan deze prikkel. Na een tijdje hoor je het getik zelfs niet meer. Het lukt mensen met autisme niet altijd om deze prikkels uit te schakelen.

De theorie van de underarousal of onderprikkeling

Deze theorie gaat uit van onderprikkeling van een activeringssysteem in onze hersenen. Prikkels worden van het activeringssysteem naar de cortex geleid zodat we er ons bewust van worden. Bij mensen met autisme zou de filter van het systeem veel selectiever werken.

De verschillende bevindingen in de literatuur spreken elkaar tegen zodat we nog steeds geen uitsluitsel hebben over de oorsprong van de zintuiglijke fenomenen bij mensen met autisme. Het is nog altijd onduidelijk of autisme samengaat met overarousal of underarousal of met een fluctuatie tussen beide.

Uniek voor autisme?

Ondanks de levendige autobiografische beschrijvingen van mensen met autisme is het nog altijd niet duidelijk of de zintuiglijke kenmerken uniek zijn voor autisme. Er werden bij mensen met andere stoornissen (bijv. ADHD en fragiele-X-syndroom) immers gelijkaardige zintuiglijke fenomenen waargenomen. Indien de zintuiglijke problemen enkel bij autisme voorkwamen, dan zou dit een ingang kunnen betekenen om zowel het ontstaan van de stoornis te verklaren als om een behandeling te vinden.

Verloop van de kenmerken

Nog meer onduidelijkheden vinden we op het vlak van het ontwikkelingsverloop van de zintuiglijke kenmerken. Er is nog weinig onderzoek naar gebeurd, maar de bestaande studies hebben de zaken er alvast niet duidelijker op gemaakt. Zo worden er aanwijzingen gevonden dat de symptomen met het ouder worden van de kinderen zowel kunnen toenemen als afnemen. En om het helemaal ondoorzichtig te maken, wordt ook gesuggereerd dat de kenmerken niet veranderen met de tijd.