Andere stoffen

Zoals eerder gezegd, weten we weinig af van de invloed van mogelijke biologische milieufactoren bij het ontstaan van autisme. Wat is de rol van genees- en andere middelen die moeder tijdens de zwangerschap nam? Of van stress? Of tv-kijken?

We herhalen wat we al eerder hebben gezegd: er zijn veel hypothesen die soms erg overtuigend klinken, maar waarvan meestal weinig of niets is aangetoond. Wanneer je websites of andere informatiebronnen grondig onderzoekt, blijken achter sommige hypothesen en de voorgestelde behandeling zelfs commerciële belangen schuil te gaan.

Toch mogen we niet alle hypothesen meteen overboord gooien. Er zijn zeker milieufactoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van autisme en andere ontwikkelingsstoornissen. Vermoedelijk gaat het dan om milieufactoren die in combinatie met een bepaalde genetische aanleg tot een verstoring van de hersenontwikkeling leiden.

Het typevoorbeeld is een zeldzame aandoening: fenylketonurie, afgekort tot PKU. Deze aandoening is het gevolg van een duidelijk aantoonbare genetische aandoening. Bij een gewoon dieet leidt deze aandoening bijna onvermijdelijk tot een verstandelijke handicap, vaak gepaard gaande met autisme. Bij een dieet waaruit vanaf de babyleeftijd specifieke bestanddelen worden weggelaten, zal de ontwikkeling echter normaal verlopen. Hier is sprake van een gen-omgevingsinteractie.

Een minder bekend voorbeeld is dat van een landbouwpesticide dat in een deel van de Verenigde Staten werd gebruikt. In deze streek vond men een groep kinderen die door een variante in een gen dit pesticide in hun lichaam moeilijker konden afbreken. Bij deze kinderen kwam autisme vaker voor. Ook hier gaat het om een gen-omgevingsinteractie, want kinderen met dezelfde genvariante hadden in gebieden waar het pesticide niet werd gebruikt niet vaker autisme dan verwacht.

Dit zijn eerder zeldzame situaties. Toch is het zinvol om er onderzoek naar te doen, omdat deze oorzaken minstens gedeeltelijk kunnen worden vermeden. Overigens bevestigen uitzonderlijke situaties zoals PKU wel dat voor zover de ontwikkeling van autisme kan worden beïnvloed, dit in een bijzonder vroeg stadium moet gebeuren. Een aangepast dieet op latere leeftijd zal weinig invloed hebben omdat de hersenen dan al onomkeerbare schade hebben opgelopen.